EMILIANO ZAPATA SALAZAR 1879/8/8 - 1919/04/10

Gaur Emiliano Zapata ekarriko dut gogora, sarean begiratu dudanez Apirilak 10 batean hil zuten,gaur bezalako egun batetan, beste leku batzuetan 19 hil zutela diotelarik, jarraian dauden lerrotan bezala , hor zear lerro batzuk aurkitu ditut, erdaraz zegoen eta itzultzea erabaki dut, espero det ongi ulertzea.

EMILIANO ZAPATA SALAZAR

Mexikoko iraultzaren buru izan zen 1910 etik, jende xumeen bizimodu egoera hobetzearen alde borrokatu zuen.Gaur egun bere adierazpenak oraindik bizirik diraute Mexikar nekazarien artean.
Mexikon "Hegoaldeko Atila" izenez ezagutzen zuten, nekazarien burruken buru izan bait zen bera jaio zen Morelos Estatuan, berak esan omen zuen "Lurra lantzen duenarentzat da", Mexikar Heroia, bertako nekazariek miresten zutelarik. Bere aurkariek behi lapur bat besterik ez zela zioten, bere kuadrilla armatu ankerrarekin, bizitza meatxatzen zuela, ohorea, jabegoak eta zibilizazioa bera ere meatxatzen zituela zioten.

Denbora pasa ala Zapata heroi bihurtu zen, buruzagiaren akatsak ahaztu ziren, olerkariaren lumarengatik aldatuak izan ziren, margolariaren eskutik edo eta politikarien hitzekin.

Biografia:



San Miguel de Anenecuilco, Morelos 1883- Chinameca, Cuernavaca 19 de Abril 1919.

Mexikoko Hegoaldean jaio zen eta armak hartzea erabaki zuen arte bere bizitza beste edozein nekazarirena bezalakoa izan zen, sistema feudalista gogorraren aurka altxa zen arte, lur-jabeen aurka altxa zen arte, beste nekazari batzuekin mendira joan zen, gobernuaren aurka ere borrokatzeko.
Garai haietan bazen hiparraldean beste izen garrantsitua bat, burrukaren bidea hartu zuena, Pantxo Villa ain zuzen, lehenik lapurretara eta lurjabeen alde egiten zuelarik bere aberastasun pertsonala bilatzen zuelarik, bitartean Zapata, zintzoagoa, beti herriaren ondoan egon zen, beren hoberako lanean jarduten zuelarik. Zapatista estatua ,Maderoren iraultzaren ondoren lortutakoa, Morelosen ezarri zen, hegoaldean, hiparraldearen ezberdintasunez, langileriaren kontzientzia barneraturik zeukatelarik, oraindik ongi heldu gabe baina berehala fruituak emango zituena, halaber Zapataren gudarostearen batasuna eta independentzia Pantxo Villarena baino nabarmenago zirelarik.

Denbora gutxira Maderok Morelos Estatuari emandako eskubideak itoarazten hasi zen ezin bait zuen berak nahi zuen gizarte eta botere burgesa ezarri. Zapatak herriaren eskubideen aldarrikapenak berriro eskatzeari ekin zion bitartean. Azkenean Iraultza Burgesa agerian geratu zen, herri iraultzaz mozrroturik zegoena. 1913 an Huertak boterea hartu zuen eta 1914 ean Zapatak, Villak eta Carranza-ren batasunak bertan behera utzi zutelarik. Carranzak Mexikar iraultza geldiarazten saiatu zen, baina beste biek Mexikar hiriburua hartu zutelarik 1914 urtearen bukaeran.



Zapatak beti nekazari berritzearen alde ekin zion beti, Mexiko osoan ezartzearen alde zelarik, 1911 ean Ayalaren plana ezarri zuen, honekin lur-jabeek kendutako lurrak herriak berreskurtzea espero zuen, " Lurra eta Askatasuna" oihuak hau bideratzen zuen bitartean, burgesek hau gerta ez zedin ahal zuten guztia egin zuten eta gerrillariak mendira joan behar izan zuten berriro. Morelosen bakarrik egiten da nekazari berritzea, Carranzak Zapatari hitz ematen dio beti, baina sekula ez ditu betetzen agindutakoak.


Iraultzaren buruak gero eta argiago dauka azkenean dena bertan behera geratuko dela, eta Carranzaren aurka herriaren laguntza duela jabetzen da. Baina laguntza hau ongi barneraturik ez dago oraindik eta Carranzak bere jenerala den Pablo Gonzalez-en bitartez Zapatari segada bat ezartzen dio eta 1919 an erahiltzen dute, horrela Zapatatismo-aren bukaera izango zela pentsatzen zuen, baina nahasturik zegoen Zapatismoak Zapataren ondoren iraun zuen.,Zapatismoak Zapata gainditu zuen. Carranza urte bete geroago erahila izan zen Veracruz-en . Burges txikien, nekazarien eta langileen arteko elkartasuna lortzen delarik.

Ez da ahaztu behar iraultzaren buruak, Zapatak, sozialismoaren inguruan egin zuela iraultza, bere hitzekin Errusiarren iraultza babestu zuelarik, Mexikon ez egon arren langileak bide hortatik eramango zituen mugimendurik, Errusiar Iraultzan gertatu zen bezala.